Deprem gibi doğal afetler gibi rahatsız edici bir olaydan sonra travmatik gerginlik yaşamanız normaldir. Şiddetli şok, kafa karışıklığı ve endişe hissedebilirsiniz veya bazen aynı anda olmak üzere bir dizi çelişkili duygu karşısında uyuşmuş veya bunalmış hissedebilirsiniz. Bu duygular, olayı bizzat yaşayan kişilerle sınırlı değildir. 24 saatlik haberler ve sosyal medya, dünyanın neredeyse her yerinde ortaya çıkar çıkmaz trajedi, ıstırap ve kayıpla ilgili korkunç görüntülerle hepimizin bombardımana tutulduğu anlamına geliyor.
Bu görüntülere tekrar tekrar maruz kalmak, sanki olayı ilk elden yaşamışsınız gibi, sınır sisteminizi bunaltabilir ve travmatik bir gerilim yaratabilir. Olayı bizzat yaşamasanız bile hayata devam etmek zorunda hissettiğiniz ve olaya maruz kalan bireyleri kurtaramayacağınız için o sahneleri tekrar izlemek isteyebilirsiniz. Durup beyin sarsıntısı haberlerini okuyamadığınızda da kendinizi kötü hissedebilirsiniz.
Kendinizi bu görüntülere maruz bırakmak, onlara yakın hissederek onlara destek olabileceğinizi hissettirerek kısa bir süre için kendinizi iyi hissetmenizi sağlasa da bir süre sonra tükenmişlik, sınırda kalma ve öfke patlamalarına yol açabiliyor.
Travmatik gerilim, güvenlik duygunuzu paramparça edebilir ve kendinizi tehlikeli bir dünyada çaresiz ve savunmasız hissetmenize neden olabilir. Fiziksel ve zihinsel olarak kendinizi yorgun hissedebilir, uyumakta veya öfkenizi kontrol etmekte zorluk çekebilirsiniz. Bunların hepsi olağan dışı olaylara verilen tepkiler ama sıradan tepkiler.
Travmatik gerilimin belirti ve semptomları:
Travmatik olay sizi doğrudan etkilemiş olsun ya da olmasın, geleceğin neler getirebileceği konusunda endişeli, korkmuş ve çaresiz hissetmeniz normaldir. Sınır sisteminiz, çok çeşitli ağır duyguları ve fiziksel tepkileri tetikleyen gerilimle boğulmuş durumda. Travmatik olayın etkilerinin sonuçları hala devam ediyorsa, bu travmatik gerilimin belirtileri hafiften şiddetliye doğru ilerleyebilir.
Travmatik gerilimin duygusal belirtileri şunları içerir:
Şok ve inançsızlık:Olanların gerçekliğini kabul etmekte zorlanabilirsiniz ya da duygularınızın uyuşmuş ve kopmuş olduğunu hissedebilirsiniz.
Korku:Aynı şeyin tekrar olacağından, kontrolü kaybedeceğinizden veya çökeceğinizden endişeleniyorsunuz.
Üzüntü veya ağrı:Özellikle tanıdığınız insanlar öldüyse veya hayatlarını değiştiren sonuçlara maruz kaldıysa.
Çaresizlik:Doğal afetlerin ani, öngörülemeyen doğası, kendinizi savunmasız ve çaresiz hissetmenize neden olabilir ve hatta panik veya depresyonu tetikleyebilir.
Başkaları öldüğünde hayatta kalmaktan suçluluk duymak veya yardım etmek için daha fazlasını yapabileceğinizi hissetmek.
Kızgınlık:Sorumlu olduğunu düşündüğünüz diğer insanlara kızgın veya duygusal patlamalara yatkın olabilirsiniz.
Utanç:özellikle de kontrol edemediğiniz duygular veya korkular yüzünden.
Gevşeme:En kötüsü geride kaldığı ve diğerleri kadar kötü etkilenmediğiniz için rahatlayabilir, hatta hayatınızın normale döneceğini umabilirsiniz.
Fiziksel belirtiler şunları içerir:
• Baş dönmesi veya baygınlık hissi, mide krampları veya mide bulantısı, aşırı terleme.
• Titreme, soğuk terleme, boğazınızda bir yumru veya boğulma hissi.
•Hızlı nefes alma, çarpan kalp, hatta göğüs ağrıları veya nefes almada zorluk.
• Durdurulamayan kan, dinlenememe. Konsantrasyon güçlüğü, hafıza güçlükleri veya kafa karışıklığı da yaşayabilirsiniz.
•Uyku düzeninizdeki değişiklikler. Örneğin, uykusuzluk veya kabuslar yaşayabilirsiniz.
• Baş ağrıları, cinsel işlevlerde değişiklikler dahil olmak üzere açıklanamayan ağrılar ve ağrılar.
• İştah kaybı veya artışı veya aşırı alkol, nikotin veya uyuşturucu tüketimi.
Travmatik gerilim ile TSSB arasındaki fark nedir?
Travmatik gerilim ve travma sonrası gerilim bozukluğunun (TSSB) semptomları, felaket niteliğindeki veya üzücü bir olayın hemen ardından emsal teşkil ediyor gibi görünse de, çok farklı şekilde ilerlerler.
Travmatik gerilimin semptomları ne kadar nahoş olsa da, özellikle duygusal esenliğinizle ilgilenmek için adımlar atarsanız, zamanla kademeli olarak iyileşme eğilimindedirler.
Bununla birlikte, travmatik gerilim belirtileriniz hafiflemiyorsa ve sınırdaki sisteminiz olaydan sonra uzun süre ‘bastırılmış’ kalırsa, TSSB yaşıyor olabilirsiniz.
TSSB ile psişik şokta kalırsınız. Semptomlar azalmaz ve her gün biraz daha yeterli hissetmezsiniz. Aslında, kendinizi kötü hissetmeye bile başlayabilirsiniz.
Travmatik gerilimle başa çıkmak
Bir felaketin veya travmatik olayın fiziksel ve maddi hasarını onarmak, duygusal istikrarınızı yeniden sağlamak ve hayatınızı yeniden inşa etmek gibi birden fazla zaman alabilir. Ancak travmanın duygusal sonuçlarıyla başa çıkmak ve hayatınıza devam etmenin bir yolunu bulmak için kendiniz ve sevdikleriniz için yapabileceğiniz makul şeyler var.
Bir travmaya verilen tepki her zaman bire bir olmayabilir, bu nedenle bu süreçte insanları mümkün olduğunca yargılamamaya çalışın.
Tetikleyici durumlarda, insanların tepkileri farklı olabilir.
Travmatik olay hiç yaşanmamış gibi hayatına devam etmeye çalışan biri.
Kaygı ve endişelerini daha çok mizaha yönelerek yatıştırmaya çalışan kişi,
Tüm duygularını ağlayarak yaşayan kişi, olayın üzüntüsünü yaşıyor olarak da yorumlanabilir. Bu gibi durumlarda tüm bu duyguları yaşamanın tek bir yolu varmış gibi davranmamaya çalışın.
Duyguları hissetmenin tek bir ‘doğru’ veya ‘yanlış’ yolu olmadığını unutmayın. İnsanlar travmaya farklı biçimlerde tepki verirler, yani siz (Ya da herhangi birisi) Ne düşünmeniz, hissetmeniz veya yapmanız gerektiğinin söylenmesinden mümkün olduğunca kaçınmaya çalışın. Bu gibi durumlar insanların birlik ve beraberliğe daha çok ihtiyaç duyduğu dönemlerdir.
Duygularınızı görmezden gelmeyin – bu sadece gelişmeyi yavaşlatacaktır. Şu anda duygularınızı yaşamaktan kaçınmak daha uygun görünebilir ve hissettirebilir, ancak siz onlara dikkat etsen de etmesen de onlar oradadır. Ne hissettiğinizi hissetmek için kendinize izin verirseniz, ağır duygular bile geçer. Ağlamak istiyorsan, ağlamana izin ver.
Travmatik olayı takıntılı bir şekilde yeniden okumaktan kaçının. Aşırı düşünmek veya felaket görüntülerini tekrar tekrar izlemek, sınır sisteminizi bunaltabilir ve net kararlar vermenizi zorlaştırabilir. İnsanlara yardım etme kanallarını gerçek yerlere yönlendirmenizi engellerler. Aklını meşgul eden faaliyetlerde bulun (kitap okumak, film izlemek, yemek yapmak, çocuklarınızla oynamak) , böylece tüm gücünüzü ve dikkatinizi travmatik olaya ayırmazsınız. İnsan doğasının bir tarafının ölüme direnme eğiliminde olduğunu, diğer tarafının ise hayatta kalmaya programlandığını unutmayın. Buna karşı koymaya çalışmak sizi sadece daha fazla yorar ve bitkin düşürür.
İlk müdahale veya sağlık çalışanıysanız veya bir afet durumunda çalışmaya istekli kişilerseniz;
Bir afet veya kriz meydana geldiğinde acil durum müdahale grupları ve sağlık çalışanları her zaman olay yerine çağrılır. Başkalarına en çok ihtiyaç duyduklarında yardım etmek son derece yararlı olsa da, aynı zamanda pek çok zorluk ve gerilim kaynağı içerir.
Trajedi ve ıstıraba tanık olmak, birini kurtarmak kadar tasarruf edememek, kurtarılacaklara öncelik vermeye çalışmak için kararlar vermek zorunda kalmak, hatta yeri geldiğinde kendinizi tehlikeye atmak ruh sağlığınıza zarar verebilir ve travmatik gerginliğe neden olabilir. Ve kariyeriniz boyunca travmatik olayların sonuçlarıyla tekrar tekrar uğraşmak zorunda kalabileceğiniz için, duygusal etki zamanla artabilir. Gerginlik kontrol edilmezse duygusal, zihinsel ve fiziksel bir bitkinlik hali olan tükenmişliğe yol açabilir.
Bir kriz anında bile kendi ihtiyaçlarınızı karşılamanın bencillik olmadığını unutmamak önemlidir.
Tam da bu nedenle resmi kurumlarla işbirliği yapılmadan yapılacak bireysel çabalar, oradaki bireylere fayda yerine zarar getirecektir. Bu alanda çalışan insanlar zamanla yarışıyor olsalar bile, uzun süre yalnız çalışmak yerine molalar vererek, takviye için başkalarına yaslanarak ve takımlar halinde çalışarak ihtiyacı olanlara daha iyi yardımcı olacak güce ve metanete sahip olacaksınız.
